Stuur jij je adem, of zit je op de achterbank?

Als je geboren wordt, is er niemand die je uitlegt hoe je moet ademen. Dat doet een baby gewoon heel natuurlijk. Een een slapende baby ziet er ook erg relaxed uit.

Als je last hebt van stress, of je zoekt naar ontspanning, dan zijn er allerlei manieren die je zouden kunnen helpen: mindfulness, meditatie, yoga...

Het gekke is dat deze vormen van ontspanning je nogal dwingend opleggen hoe je zou moeten ademen, terwijl als je naar die baby kijkt, ademen eigen vanzelf zou moeten gaan.

Het belang van de adem voor je gezondheid

Een paar jaar geleden las en hoorde je nog niet zo veel over het belang van de adem voor je gezondheid. Tegenwoordig gelukkig veel vaker.

Wat ik dan met regelmaat lees, is dat je met bepaalde oefeningen invloed kunt uitoefenen op de adem. En dat klopt: ademhaling is het enige automatische lichaamsproces dat we kunnen beïnvloeden.

Maar je hebt oefeningen en oefeningen, en sommige oefeningen kunnen verstorend werken op je adem. Ik leg het je uit aan de hand van drie 'ademmanieren'.

Ademmanier 1 - De onbewuste adem

Neem die baby. Zijn adem verloopt onbewust. Die baby denkt er niet over na. De adem gaat zo: de adem komt (inademing) de adem gaat (de uitademing) en er is een adempauze. Na de adempauze begint de inademing vanzelf weer.

Maar na het 2e levensjaar kunnen er door allerlei invloeden verstoringen optreden in je onbewuste adem. Denk bijvoorbeeld aan veel stress, of angst. Het is volstrekt normaal dat de adem reageert op zintuigelijke waarnemingen als kou en warmte, op schrik, gevoelens en emoties. Het onbewuste ademen reageert in iedere seconde van je bestaan.

Als stress of verdriet echter de overhand krijgen, dan kan dat leiden tot een verstoorde adem. Je houdt bijvoorbeeld - onbewust - heel vaak je adem in. Je weet nog niet dat jouw stress een verstorende invloed heeft op je adem. En dat kan leiden tot klachten als slecht slapen, hoofdpijn, een opgejaagd gevoel, pijn op de borst en hyperventilatie.

Heel vaak gaan mensen met pijn op de borst naar de dokter omdat ze denken dat ze hartklachten hebben. Meestal is daar geen sprake van, maar is er een probleem met de adem. Vanaf dat moment raken mensen zich er bewust van dat ze iets 'moeten' met hun adem.

Ademmanier 2 - De bewuste adem

En wat kun je dan doen als je je er na al die jaren ineens bewust van wordt dat je adem dingen met je doet waar je je slecht bij voelt?

Yoga gaan beoefenen bijvoorbeeld. Daar is veel aandacht voor de adem. Bij yoga word je vaak geïnstrueerd op een gereguleerde, gestuurde adem: deze wordt je van buitenaf opgelegd door een yoga teacher, er is denken en wilskracht voor nodig, je bent bezig om iets te 'doen', het is een bewuste manier van ademen en iedereen in de yogazaal ademt op hetzelfde moment in en op hetzelfde moment uit.

Is yoga dan slecht? Nou nee, ook ik zit op yoga en ik vind het heerlijk! Maar lees even verder, ik kom er nog op terug.

Ademtruc

Een van mijn cliënten wendde zich tot mij met ademproblemen als benauwdheid, hyperventilatie en een hoge hartslag. Hij had ergens gelezen dat zijn hartslag vertraagde door zijn adem een paar seconden in te houden. Dat hielp hem wel, maar deze truc werd een patroon. En 'gewoon' ademen, op een natuurlijke manier zoals die baby, dat kon hij niet meer. De truc ging dus tegen hem werken.

Ademen op wilskracht

Wat er gebeurt met een truc als het vasthouden van je adem, is dat je wilskracht gebruikt bij een autonoom proces in je lijf: het ademen. Je probeert je adem met een truc onder controle te houden. En met wilskracht kun je heel ver komen, maar het kan ook tegen je gaan werken.

Je kunt dus beter niet ingrijpen op iets wat zo autonoom en natuurlijk is. Ga niet achter het stuur van je adem zitten maar ga juist op de achterbank zitten! De adem wil zijn eigen gang gaan, grijp je daar teveel op in door - bijvoorbeeld - heel wilskrachtig adem te gaan 'halen', dan pleeg je inbreuk op deze natuurlijke functie en creëer je spanning in je lijf.

Ga maar na, leg je als opvoeder of leidinggevende teveel jouw wil op je kind of medewerker om controle te houden (wat meer met jou te maken heeft), dan gaat dat misschien even goed, maar uiteindelijk biedt je kind of medewerker weerstand. In het ergste geval doet hij of zij dat niet en zal iemand fysieke en/of psychische klachten kunnen gaan ontwikkelen door het gebrek aan autonomie en het gevoel van zelfbeschikking.

Maar wat is dan wel een betere manier om met je adem om te gaan?

Ademmanier 3 - De Ervaarbare Adem

Nog even terug naar het yoga voorbeeld in de vorige paragraaf. De yoga teacher instrueert de hele groep om op hetzelfde moment in- dan wel uit te ademen. Hier is niets autonoom aan, want als ik mijn adem gewoon zijn gang laat gaan, wil hij misschien wel inademen bij een bepaalde beweging daar waar de adem van een ander juist wil uitademen bij diezelfde beweging.

Adem is dus iets individueels én het is een momentopname. En dat laatste impliceert dat je er wel degelijk iets aan kunt veranderen, maar dan het liefst zonder wilskracht en controle.

Bij de yoga laat ik dan ook heel eigenwijs mijn adem zijn eigen gang gaan. Ik let er wel op dat ik mijn adem niet vasthoud, dus ik blijf wel doorademen.

Bewust je onbewuste adem ervaren

De insteek die ik in mijn praktijk hanteer, is die van de Ervaarbare Adem, een ademleer van de - inmiddels overleden - Duitse ademtherapeut Ilse Middendorf.

Kies je voor deze aanpak bij Ademrijk in Amersfoort, dan ga je bewust je onbewuste adem ervaren. Je gaat ervaren hoe jouw (onbewuste) adem reageert in bepaalde situaties, bij bepaalde bewegingen, houdingen, etc. Je gaat waarnemer worden van je eigen adem zonder in te grijpen op de adem zelf. En vanaf het moment dat je observator wordt van je adem, verandert er al iets.

Hoe ziet zo'n ademtraject eruit?

Via allerlei oefeningen, meditaties en ook adembehandelingen ga je ervaren hoe het is gesteld met jouw adem. En dan bedoel ik de adem die je niet stuurt: je onbewuste adem.

Je gaat ervaren waar jouw fysieke, mentale en/of emotionele patronen of blokkades zitten. Je gaat je adem ook op een zachte, niet wilsopleggende manier 'aanleren' om andere patronen te volgen, patronen waar jij je prettiger en energieker door gaat voelen.

Je werkt in zo'n ademproces toe naar meer zelfkennis en zelfontplooiing en daar heb je een flinke portie geduld voor nodig. Het is geen quick fix!

In het ademwerk doe je inzichten op over jezelf die je met je verstand niet kunt bedenken. Door veel te oefenen en te ervaren, kun je een oud adempatroon vervangen door een andere, meer kwalitatieve adembeleving.

Misschien denk je na het lezen van dit artikel, hmmm wat verwarrend allemaal, onbewust, bewust, en dan ook nog eens bewust/onbewust... Dat kan ik me voorstellen, het is geen dagelijkse kost, want ook jij bent je waarschijnlijk ook nooit echt bewust geweest van je adem.

Als je vragen hebt, stuur me dan ook gerust een mail. Uiteraard ben je ook van harte welkom om eens een proefsessie Ademtherapie te volgen, kijk dan hieronder.